خودکشی عملی عمدی است که باعث مرگ فرد می‌شود خودکشی پدیده پیچیده‌ای است و می‌تواند علل گوناگون و پیچیده‌ای داشته باشد. ناامیدی، اختلالات روانی (نظیر افسردگی، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی، اختلال طیف اوتیسم)، اختلات فیزیکی (مانند سندرم خستگی مزمن)، شکست عشقی، اعتیاد به الکل، سوء مصرف مواد یا دارو، می‌توانند به خودکشی ربط داشته باشد و […]

خودکشی عملی عمدی است که باعث مرگ فرد می‌شود خودکشی پدیده پیچیده‌ای است و می‌تواند علل گوناگون و پیچیده‌ای داشته باشد. ناامیدی، اختلالات روانی (نظیر افسردگی، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی، اختلال طیف اوتیسم)، اختلات فیزیکی (مانند سندرم خستگی مزمن)، شکست عشقی، اعتیاد به الکل، سوء مصرف مواد یا دارو، می‌توانند به خودکشی ربط داشته باشد و ثابت شده که این عوامل فرد را بیشتر در معرض خودکشی قرار می‌دهد. اغلب، عوامل استرس‌زا مانند مشکلات مالی، مشکلات شغلی، مشکلات تحصیلی یا مشکلات ارتباط بین فردی (مانند طلاق یا قطع رابطه)، آزار دیگران یا قلدری نیز ممکن است در این میان نقش داشته باشند.خودکشی براساس آمارهای بین‌المللی یکی از ده علت اصلی مرگ در بیشتر کشورهای دنیا است. دورهٔ معمول آغاز ۱۵–۳۰ و ۷۰+ سال است. خودکشی شامل گونه‌های دیگری نیز هست که در آن فرد، صرفاً از سر بیماری روانی یا نامیدی و احساس شکست اقدام به گرفتن جان خود یا دیگران نمی‌کند؛ بلکه ممکن است فرد مورد شستشوی مغزی توسط افراد سودجو و با وعده‌های توخالی قرار گیرد و دست به خودکشی آگاهانه برای رسیدن به اهدافی نامشخص بزند. گاهی فرد با کشتن خود در واقع می‌خواهد اعتراضش به موضوعی را به شدیدترین حالت بیان کند. گاهی فرد، برای اهداف نظامی اقدام به خودکشی یا خود-دیگرکشی می‌نماید. نمونه این گونه رفتار را می‌توان در کامیکازی‌های ژاپنی مشاهده کرد. خودکشی اغلب به عنوان یک فاجعه بزرگ برای خانواده‌ها، بستگان و سایر حامیان نزدیک دیده می‌شود و تقریباً در سرتاسر دنیا به آن نگاهی منفی می‌شود.افرادی که به نوعی به خودکشی فکر می‌کنند یا قبلاً فکر کرده‌اند، اقدام به خودکشی نمی‌کنند اما بیشترشان در نهایت این کار را به انجام خواهند رساند. مهم‌ترین عاملی که می‌تواند در تفکرات و خیال‌پردازی‌های فرد درباره خودکشی نقش ایفا کند، افسردگی است اما عوامل دیگری نیز همچون برخی بیماری‌های روانی، حوادث غیرقابل پیش‌بینی و اتفاقات درون خانواده می‌توانند سبب‌ساز شکل‌گیری افکار و خیالات خودکشی در فرد بشوند. تکرار افکار خودکشی یا اقدام به خودکشی می‌تواند یکی از نشانه‌های بارز اختلال شخصیت مرزی باشد. اختلالات و بیماری‌های روحی که محققان آن‌ها را با خطر بیشتر شکل‌گیری افکار خودکشی مرتبط دانسته‌اند، عبارت‌اند از: افسردگی روان گسیختگی اختلال دو قطبی برخی از ویژگی‌های شخصیتی، مانند پرخاشگری اختلالاتی که بر روابط تأثیر می‌گذارد.خانواده و دوستان می‌توانند از طریق گفتار یا رفتار فرد متوجه شوند که او در معرض خطر افکار خودکشی قرار دارد آن‌ها می‌توانند ضمن گفتگو با شخص و ارائه حمایت مناسب به او کمک کنند. موسسه‌ی ملی بهداشت روان آمریکا نکات زیر را برای کمک به فردی که ممکن است دچار بحران شود پیشنهاد می‌کند: از فرد در معرض خطر مستقیماً بپرسید که آیا به خودکشی فکر می‌کند؟ مطالعات نشان می‌دهد که این پرسش خطر را افزایش نمی‌دهد. با ماندن در نزدیکی شخص و از بین بردن هرگونه وسیله‌ی خودکشی، مانند چاقو، در صورت امکان آن‌ها را ایمن نگه دارید. به آن‌ها گوش فرا دهید و در کنار آن‌ها باشید. آن‌ها را تشویق کنید که با یک تلفن مشاوره تماس بگیرند یا با کسی که می‌تواند به آن‌ها کمک کند مانند دوستان، اعضای خانواده یا حتی معلم یا استاد آن فرد. بعد از عبور از بحران، وضعیت آن‌ها را پیگیری کنید، زیرا این کار خطر عود مجدد وضعیت آن‌ها را کاهش می‌دهد. در اینجا چند خط تلفن که به صورت ۲۴ ساعته خدمات پشتیبانی سلامت روان را ارائه می‌دهند ارائه شده است: اورژانس اجتماعی که زیر نظر سازمان بهزیستی ایران است با خط تلفن ۱۲۳ در جهت اورژانس‌های اجتماعی که شامل خودکشی هم می‌شود به صورت شبانه روزی به ارائه خدمات می‌پردازد. علاوه بر این شماره ۱۴۸۰ برای مشاوره‌ی تلفنی رایگان از ساعت ۶ صبح تا ۹ شب در تمام کشور قابل دسترسی است. شماره تلفن‌های ۱۱۰ و ۱۱۵ نیز شماره تلفن‌های ملی پلیس و اورژانس در کشور ایران هستند. ضمناً خدمات ارائه شده در مراکز مشاوره فوق کاملاً محرمانه هستند. درمان افکار خودکشی نشانه‌ی وجود یک مشکل اساسی است. درمان دارویی و روش‌های روان‌درمانی، مانند درمان شناختی رفتاری یا مشاوره، اغلب می‌توانند به فرد کمک کنند. هر کسی که مشکلات روحی و روانی را تجربه می‌کند باید سعی کند در اسرع وقت به دنبال درمان باشد. به محض شروع درمان، پیروی از برنامه‌ی درمانی، شرکت در جلسات بعدی درمان و مصرف هرگونه دارویی که پزشک برای شما تجویز می‌کند مهم است.

دانامردیث لیزاردی در رساله ی دکترای خود معتقد است که اگرچه بسیاری از تحقیقات نشان دهندی این است که اکثر افرادی که اقدام به خودکشی می کنند ، ذهن بیمار دارند اما این نظریات را نمیتوان به همه ی بیماران روانی تعمیم داد افرادی که به ویژه مستعد ابتلا به سرایت خودکشی هستند، که به آن خودکشی کپی نیز گفته می شود، نوجوانان، افرادی که قبلاً با افکار خودکشی دست و پنجه نرم می کنند و افرادی با شرایط سلامت روانی مانند افسردگی، اختلال دوقطبی و اختلال استرس پس از سانحه هستند.این پدیده ممکن است تا حدی به دلیل تمایل به یادگیری از چهره های مهم یا مرتبط و به دلیل برجسته تر شدن این ایده در ذهن فرد رخ دهد.پدیده خودکشی که ازعوارض مهم دنیای صنعتی عصرحاضراست بیشترمتأثر از نا به سامانی ها ،اختلال های روانی و نابرابری های اجتماعی است . دورکیم درکتاب ” تقسیم کار ” خود براین اعتقاد است که ” خودکشی همراه با تمدن ظاهر می شود و یا حداقل آن چه به شکل خودکشی در جوامع فروتر ملاحظه می شود ، خصوصیات ویژه ای دارد ژان باچلر در کتاب خودکشی خود در مورد خودکشی گریز کرایانه می نویسد که ” انسان با خودکشی کردن سعی می کند از روبرو شدن با شرایط غیر قابل تحمل زندگی فرار کند.” به عبارت دیگر وی خودکشی را خروج از شرایط نامساعد ودشوار زندگی می داند . سخـن در مورد خـودکشی فراوان است طـرفدارانش آن را قـدرت اراده می خواننـد مخـالفان آن را قـدرت اراده مـی خواننـد مخـالفان آن را شکست ارده می دانند گروهی هم این جنون را نوعی شهامت و قدرت دانسته اند و برخی دیگر هم آن را ضعف و ناتوانایی و از پای در آمدن در مقابل مشکلات می دانند . دیدگاه شخصی بنده نیز این است که خودشکی اوج خشونت ، اوج افسردگی و اوج هر فاکتور و عاملی است که به طریقی روح و روان انسان را می آزارد . از دیدگاه زیگموند فروید شخصی است که دست به خود کشی می زند قربانی مردی پرخاشگر است که این عمل پرخاشگرانه در عوض متمایل شدن به محیط خارج به سوی خود شخص متوجه می شود فروید احساس گناه و نیاز به مجازات را نیز عامل دیگری برای خودکشی می داند .
  • نویسنده : مبینا کائدیان دانشجوروانشناسی دانشگاه ازاد ابادان