معیار امنیت از لحاظ عینی، فقدان تهدید در قبال ارزش‌های اکتسابی است و از لحاظ ذهنی، نبود ترس از این‌که این ارزش‌ها مورد هجوم قرار خواهند گرفت (۱). امنیت در اسلام و قرآن، در تعبیر فراخ و موسع آن مدنظر است. اسلام امنیت افراد، گروه‌ها، حکومت، امت را حتی در سطح جهانی و تمام ابعاد […]
معیار امنیت از لحاظ عینی، فقدان تهدید در قبال ارزش‌های اکتسابی است و از لحاظ ذهنی، نبود ترس از این‌که این ارزش‌ها مورد هجوم قرار خواهند گرفت (۱). امنیت در اسلام و قرآن، در تعبیر فراخ و موسع آن مدنظر است. اسلام امنیت افراد، گروه‌ها، حکومت، امت را حتی در سطح جهانی و تمام ابعاد آن- نظامی، فرهنگی، اقتصادی و زیست‌محیطی- را مورد توجه قرار داده است. از آن‌جاکه اسلام دیدگاه همه‌جانبه‌تری نسبت به امنیت دارد، مرجع امنیت را هم حکومت می‌داند، هم ملت، هم آحاد مردم و هم حقوق آن‌ها. از سوی دیگر، امنیت را می‌توان مهم‌ترین عامل شکل‌گیری اجتماعات انسانی دانست؛ زیرا انسان‌ها برای برآوردن نیاز طبیعی خویش به امنیت جسمی و روانی، گردهم جمع شده، زندگی مدنی را تشکیل داده‌اند. با گسترش جوامع بشری، ابعاد جدیدی بر این مقوله افزوده شد و عرصه‌های نوینی را دربرگرفت که یکی از این ابعاد جدید، «امنیت سیاسی» است. «عوامل تأمین‌کننده امنیت»، «عوامل تهدیدکننده امنیت» و «چگونگی ایجاد امنیت»، در سیاست یا راهبرد امنیتی هر کشور و به عبارتی در دکترین امنیت ملی آن کشور مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد؛ بدین‌معنا که هر کشوری با توجه به منابع تهدیدکننده امنیت و منابع و امکانات موجود برای تأمین امنیت، بهترین و مناسب‌ترین سازوکار را برای ایجاد امنیت به کار می‌گیرد. امنیت سیاسی شامل رویکردهای مختلف و متفاوتی میباشد که این موارد در مکان و زمانهای گوناگون به شکلهای متفاوتی نمایان می‌شود. امنیت سیاسی مشتمل بر حال فعلی تفکرات جاری بر اساس روابط سیاسی شکل گرفته و تعریف می‌شود (۲). در زمینه شاخص‌های امنیت سیاسی می‌توان به «حق به‌کارگیری و ابراز هر عقیده سیاسی»، «حق بر انتخاب‌شدن برای مناصب سیاسی» و «حق بر انتخاب مقامات و کارگزاران نظام سیاسی» به عنوان شاخص‌های اساسی اشاره کرد. در فقه امامیه، «حق به‌کارگیری و ابراز عقاید سیاسی» به عنوان مهم‌ترین گزاره در امنیت سیاسی افراد و جامعِ دیگر حقوق و آزادی‌های سیاسی در نظر گرفته می‌شود (۳). نهایتا این‌که: تمام زیرساخت‌های تربیتی و اخلاقی، حتی اقتصادی متوقف بر همین مساله بوده و تا زمانی که این موضوع به نحو قابل قبولی در جامعه برقرار نشود، انتظار پیشرفت هیچ کاری را نباید داشت. امام خمینی (قدس سره) و مقام معظم رهبری بر اهمیت امنیت و بالاخص امنیت سیاسی، تاکید فراوان کرده‌اند و راهکارهایی برای تامین و توصیه‌هایی به حافظان امنیت دارند. همچنین حکومت جمهوری اسلامی نظام به امنیت و بالاخص به امنیت سیاسی جامعه توجه خاصی دارند و خوب می‌دانند که وجود امنیت زمینه‌ساز تمام پیشرفت‌ها و تحولات اجتماعی مثبت است. از این‌رو، تامین امنیت مهم‌ترین مساله و تامین کننده آن، نیرویی بسیار مهم و عزیز شمرده خواهد شد (۴). از تحلیل فرمایشات مقام معظم رهبری امام خامنه‌ای، چنین نتیجه گرفته می‌شود که ابعاد امنیت را در شش بُعد فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، دفاعی-امنیتی و زیست محیطی می‌توان سازمان‌دهی کرد. این ابعاد به هم مرتبط بوده و تهدید یا وجود آسیب در هر یک از آن‌ها، سایر ابعاد را متأثر خواهد نمود. ابعاد مطروحه امنیت عمدتاً بر عهده متولیان آن دستگاه‌هاست که باید با اقداماتی از جنس حوزه کاری خویش، امنیت آن حوزه را تأمین نمایند (۵). ایشان بر این باورند که: «در فضای امنیت است که هم تلاش علمی، هم تلاش اقتصادی، هم روحیه و نشاط و هم همه‌ی فعالیت‌های یک کشور می‌تواند به‌درستی برنامه‌ریزی شود و با دقت دنبال گردد و به نتایج خود برسد» (۶). امنیت در یک کشور – چه امنیت اجتماعی و مدنی، چه امنیت روانی و اخلاقی – یکی از پایه‌ها و ارکان اصلی پیشرفت و قوام و سربلندی کشور است. بدترین بلائی که می‌توان بر سر یک ملتِ رو به رشد و پیشرفت وارد آورد، سلب امنیت است. وقتی امنیت وجود نداشت، فکر منتظم و به دنبال آن، عمل منتظم هم وجود نخواهد داشت و پیشرفت میسر نخواهد شد. علاوه‌ی بر این‌ها، امنیت یک نیاز اساسی برای انسان‌هاست. «الّذی اطعمهم من جوع و امنهم من خوف»؛ به عنوان دو نعمت بزرگ الهی، خدای متعال این را به رخ مخاطبان این آیه‌ی شریفه می‌کشد: نجات از گرسنگی و نجات از ناامنی. این‌ها اهمیت امنیت را نشان می‌دهد (۷). با بررسی فرمایشات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در زمینه امنیت سیاسی، مولفه‌هایی بدین شرح را می‌توان دریافت: ۱-اتحاد و انسجام ملی؛ ۲-دوری از نفاق؛ ۳-جهاد کبیر؛ ۴-انتخابات؛ ۵-غفلت نکردن از دشمن؛ ۶-روز قدس و ۷-داشتن روحیه انقلابی (۸).
- نویسنده : رحمان هیهاوند زواری پور
Thursday, 21 November , 2024