پدیده شهرنشینی پدیده‌ای در حال پیشرفت است و تحلیل مکان مناسب و نحوه توزیع جغرافیایی فضای سبز شهری در توسعه و آینده شهر نقش به سزایی دارد. فضای سبز شهری به عنوان بخش جاندار محیط شهری، مکمل بخش بی جان شهر، یعنی ساختار کالبدی شهر، می باشد که با توجه به مسائل و چالشهایی که در ادامه به آن خواهیم پرداخت، از اهمیت اساسی در شهرهای خرمشهر و مینوشهر برخوردار است.
اگر در گذشته، فضاهای سبز به علت وسعت محدود شهرها و سهولت دسترسی ساکنین به نواحی اطراف، بیش‌تر در جنبه‌های زیباسازی و ظاهرسازی سیمای نواحی شهرهای تجلی می‌یافت، امروزه بدلایلی همچون افزایش جمعیت، رشد فیزیکی شهرها، توسعه صنعت و وسایط نقلیه موتوری و در نتیجه ایجاد انواع آلودگی‌های زیست محیطی بطور جدی و به مثابه شش تنفسی شهرها مورد توجه قرار گرفته است. بطوری‌که در بسیاری از متون شهرسازی از فضاهای سبز شهری بعنوان یکی از شاخص‌های مهم شناخت کیفیت محیط‌های انسان ساخت یاد می‌کنند.
در دنیای سخت آب و هوایی خرمشهر و مینوشهر که کما بیش با آلودگی های صنعتی نیز دست و پنجه نرم میکند، یکی از پایدارترین، موثرترین و در دسترس ترین راه‌حل‌ها برای گسترش و نفوذ شادی و طراوت به دل و جان مردم و القا حس سرزندگی در خانواده ها و بالاخص بانوان در شهرهای نسبتا گرم و خشک و به لحاظ زیست محیطی آلوده، وجود فضای سبز و طبیعتِ حیات بخش، در سطح شهرهاست که باید مورد عنایت ویژه تمامی مدیران و تصمیم سازان قرار گیرد.
فضای سبز یکی از ارکان مهم زیباسازی شهر بوده و هزینه زیباسازی محیط شهری که با درختان ایجاد می‌گردد بسیار ارزان‌تر از زیباسازی محیط شهری با عناصر بیجان مثل سنگ و سیمان و آهن است. شهرها به عنوان کانون‌های تمرکز فعالیت و زندگی انسان‌ها برای این‌که بتوانند پایداری خود را تنظیم کنند چاره‌ای جز پذیرش ساختار و کارکردی متاثر از سیستم‌های طبیعی ندارند. در این میان فضاهای سبز شهری به عنوان جزء ضروری و لایفنک پیکره یگانه شهرها در متابویلسم آن‌ها نقس اساسی را دارا می‌باشد که کمبود آن‌ها می‌توانند اختلالات جدی در حیات شهرها به وجود آورد. حفظ و احیای طبیعت در دل و هسته شهر عامل اثرگذار بر منظر شهری است.
در این چارچوب، منظر شهری از مهم‌ترین مباحث و مسائل شهری است که مورد توجه معماران، طراحان و روان‌شناسان محیط و جامعه‌شناسان قرار گرفته است. منظر شهری جدا از نقش آن به‌عنوان لایه‌ای در شکل‌گیری فرم شهری، به عنوان ابزاری درخدمت دولت‌ها و حکومت‌ها قرار دارد تا توان جذب گردش‌گران و سرمایه‌های جهانی را افزایش دهد؛ بنابراین، شهرهای برخوردار از محیط بصری مطلوب قادرند با افزایش تجربه زیباشناختی شهروندان، موجبات ارتقای تصویر ذهنی جامعه از خویش و تقویت غرور مدنی آنان را فراهم سازند. اهمیت فضاهای سبز و منظر شهری تا بدان حد است که امروزه وجود این کاربری به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی جوامع به‌حساب می‌آید (۱). بازدهی فضاهای سبز شهری نیز، در سه گروه کلیِ بازدهی اکولوژیک و محیط زیستی، بازدهی اجتماعی – روانی، بازدهی کالبدی – شهرسازی قابل تقسیم بندی می باشد. بازدهی اکولوژیکی شامل زیباسازی بخش های مختلف شهری، کاهش دمای محیط از طریق توسعه فضاهای سبز که با توجه به شرایط اقلیمی خرمشهر و مینو شهر از اهمیت ویژه ای برخوردار است، تولید اکسیژن افزایش نفوذپذیری خاک در مقابل انواع بارش با روشهای جدید و روزآمد که نیاز فوری شهرستان خرمشهر و میننو شهر بوده و مانند اینها می باشد، که از اهمیت فوری و اساسی برخوردار است. در مورد بازدهی اجتماعی-روانی میتوان اظهار داشت: ۱.حضور در فضای سبز، برای شهروندان و بالاخص بانوان، به او آرامش بخشیده و زمینه شادکامی خانواده ها و تحکیم روابط خانوادگی و افزایش رضایت از زندگی را فراهم میسازد؛ ۲.حضور خانواده ها رد فضای سبز و زیباسازی محیط شهری، امید و شور زندگی را در آنها تقویت کرده و زمینه امنیت روانی را برای خانواده ها فراهم می آورد؛۳. مطالعات روانشناختی نشان داده، زیباسازی مبلمان شهری و. توسعه فضای سبز تاثیر بسیار چشمگیری در درمان بیماری های روحی و روانی دارد به گونه ای که این مشکلات با حضور در این فضاها و حتی نگاه کردن به فضا و مناظر سرسبز و قدم زدن و نفس کشیدن در فضای سبز تا حد زیادی بهبود می یابد.
بین فضای سبز و سطح سبز از نظر اکولوژیکی تفاوت وجود دارد و این تمایز از این جهت حائز اهمیت است که سطوح سبز (به‌عنوان مثال یک پارک تزئینی) نمی­تواند همچون فضای سبز شبه جنگلی عمل غبار گیری را انجام داده و یا در کاهش آلودگی صوتی نقش موثر داشته باشد و یا به نحومطلوبی موجب کاهش دما گرددارتقاء کیفیت فضای سبز شهری در شهرستان خرمشهر و مینو شهر میتواند کارکردهای حیاتی زیر را داشته باشد:
۱.کارکردهای آموزشی و پرورشی (فرهنگی): فضاهای سبز شهری و پارکها، با امکانات سرگرمی و یا ایجاد و توسعه بازی های خاص برای کودکان و نوجوانان، زمینه های مهم کسب و ارتقاء خلاقیت و مهارت را برای آنها فراهم میسازد؛ ۲.کارکرد اقتصادی و توسعه گردشگری: پارکها و فضاهای سبز شهری در صورتیکه به نحو صحیحی طراحی، ایجاد و نگه داری شوند، جایگاه های بسیار مناسبی جهت رونق صنعت گردشگری و عرضه کالاها و توسعه اقتصادی شهرستان خرمشهر و مینوشهر محسوب میگردند؛ در این زمینه توسعه فضای گردشگری منطقه ساحلی در خرمشهر و مینوشهر میتواند بسیار حائز اهمیت باشد و بخشی از چالش اشتغال و رونق اقتصادی شهرستان را مرتفع سازد؛ ۳.کارکرد تفریحی: پارکها و فضاهای سبز شهری، بهترین محل برای دستیابی به آرامش و رفع خستگی روزانه، پس از یک روز سخت کاری هستند؛ البته، میبایست سازمانهای ذی ربط جهت تحقق این امر مهم، زیرساختهای مناسب تفریحی و رفاهی را بالاخص جهت تامین امنیت و آرامش بانوان محترم و خانواده ایجاد کنند.
البته مسئولین و تصمیم سازانِ خرمشهری و مینوشهری باید درنظر داشته باشند، انتخاب مکان مناسب برای پارک‌ها و فضاهای سبز شهری، که در تداوم کیفیت زندگی مردم نقش دارند، یک فرایند پیچیده است که نه تنها نیازمند توانایی‌های تکنیکی فراوانی است، بلکه نیازهای فضایی کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، محیطی و سیاسی را نیز می‌طلبد. چنین پیچیدگی‌هایی در فضای شهری که عموما با امنیت و آرامش و حیاتِ اقتصادی و اجتماعی شهروندان سروکار دارد، ناگزیر به استفاده از ابزارهای متعدد تصمیم‌گیری، از قبیل سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و روش‌های آنالیز تصمیم گیری چند معیاره همچون استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)، است (۲)، تا با توجه به اهمیت تحقق عدالت زیست محیطی و تامین رفاه عمومی، بهینه ترین تصمیم در این باب اتخاذ گردد.

پی نوشتها:
(۱). جهت مطالعه بیش‌تر در این زمینه بنگرید به: پاک ضمیر، پانیز و زمانی، صادق (۱۳۹۸)، نقش و اهمیت فضای سبز شهری با هدف ارتقاء کیفیت بصری شهری، چهارمین همایش بین‌المللی افق‌های نوین در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی، تهران.
(۲). جهت مطالعه بیش‌تر در این زمینه بنگرید به: پریزادی، طاهر و همکاران (۱۳۹۱)، مکان‌یابی فضای سبز شهری (پارک‌های درون‌شهری) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: منطقه ۹ کلانشهر مشهد)، فصلنامه برنامه‌ریزی فضایی، دوره۲، شماره۳، اسفند۱۳۹۱، صص۱۱۱-۱۳۴..