در دنیای رقابتی امروز منابع انسانی به عنوان یکی از مهمترین منابع استراتژیک نقش بسزایی را در پیشرفت سازمان‌ها ایفا می‌کنند. تلاش سازمان‌ها در جهت استفاده بهتر از این منبع استراتژیک راهکارهای جدیدی را ایجاد کرده است. یکی از این راهکارها مدیریت معنوی با هدف افزایش سعادت و خلاقیت فردی، هماهنگی سازمانی و موفقیت سازمانی بلندمدت است (۱) که منجر به تحقق مدیریت صحیح امور عمومی خواهد شد. هنگامی که صحبت از مدیریت امور عمومی در اسلام یا منابع اسلامی می‌شود، ابتدا منظور اداره ی امور بهره‌برداری صحیح از نعمتهای طبیعی الهی بر اساس اعتقاد به جهان‌بینی توحیدی و وحیانی و پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) است. یعنی کلیه ی تصمیمات، اعمال و رفتار انسانها و یا مدیران باید بر مبنای جهان‌بینی توحیدی و نص صریح قرآن کریم باشد و فلسفه توحیدی ایجاب می‌کند که اعمال یک مدیر، علاوه بر انطباق با جهان‌بینی توحیدی، با اصول و اهداف جامعه متعالی اسلامی نیز کاملا –در اصول اساسی-تطبیق داشته باشد. علیرغم نیاز به توجه به عقل و تجربه بشر و تاکید فراوان قرآن و روایات پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) به این امر، می‌توان ادعا کرد که الگویی کامل و جامع از مبانی ارزشی و نظری در باب مدیریت در متون و منابع دینی، از جمله قرآن مجید و نهج البلاغه، ارائه شده است که قابلیت طرح بحث علمی در علوم اجتماعی و از جمله مدیریت و تعالی سازمانی را دارد. در این ارتباط، توجه به این نکته ضروری به نظر می‌رسد که همه فعالیت‌های انسان در مقام کنش‌های اجتماعی مسبوق به نگرش است؛ بدین معنا که تمام این فعالیت‌ها در صحنه عمل، بر اساس نوع نگرش قبلی شخص تنظیم و اجرا می‌شود و هنگام اشتغال مدیر به خدمت در سازمان و فعالیت اداری، عملکرد، نوع ارتباط با دیگران و همه رفتارهای مدیریتی وی مسبوق به نگاه او به مسؤولیت و مدیریت در سازمان خواهد بود. در واقع، نگرش مدیر بر اساس پاسخ به پرسش‌هایی مانند این که: «این کار ارزشمند است یا خیر»، «این عمل چه مقدار ارزش دارد»، «این رفتار چه سهمی در زندگی وی دارد» و «مردم دارای چه منزلت و مرتبتی هستند»، شکل می‌گیرد و نوع این پاسخ‌ها نقشی تام در شکل‌گیری نوع و روش مدیریتی وی دارند. بدین ترتیب مواضع ما در پشت صحنه مدیریت، تعیین کننده نحوه عمل و فعالیت ما در صحنه مدیریت سازمانی است. امروزه و با توجه به نیاز روافزون سازمانها به پرداختن به مسائل اخلاقی و معنویت در کار و اهمیت یافتن مسائل پیرامون این دو متغییر، شناخت هرچه بیشتر و عمیقترِ اصول مدیریت و ویژگی‌های یک مدیر از دیدگاه ائمه (ع) اهمیت بسیار بالایی داشته و اطلاع از اصول مدیریت برای مدیران پایه‌های مختلف در جوامع اسلامی امری بسیار ضروری است، این امر باعث خودآگاهی، خودسازی و الگو شدن مدیران از یکسو و ایجاد چارچوبی دقیقتر و روشنتر بر مبنای منابع اصیل اسلامی-شیعی، برای گزینش مدیران در سازمانها از سوی دیگر، می‌گردد. نگرش به مدیریت در نظام مدیریتی اسلام، ترکیبی است از علم و اخلاق-که هدف آن تعالی سازمانی و فردی است- و نمی‌توان این دو مقوله را از هم جدا کرد. البته در بُعد علمی (روشی و فنی) قابلیت تحول و انعطاف بالایی وجود دارد؛ بدین سبب باید در گذر زمان از تجارب جدیدِ نوع بشر استفاده کرد. امّا در بُعد «اخلاق مدیریتی» ثبات بیش‌تری وجود دارد؛ به این معنا که برای نظام ارزشی و اخلاق حکومتی و اداری بر اساس رسالت دین، توصیه‌ها و معارف مبسوط و دامنه‌دار و بسیار ارزشمندی وجود دارد که غالبا از ثبات و ماندگاری شگفت انگیزی برخوردارند. در اندیشه مولی متقیان، علی (ع)، عدالت دارای مفهومی محوری و کلیدی است و جایگاهی محکم در تنظیم حیات اجتماعی انسان‌ها دارد. ایشان عدل را، انصاف، معیار، زندگی، بهترین حکمت، اصلاح‌گر، رستگاری، بالاترین بی‌نیازی، قوام مردم، حاکمیت و محکم‌ترین پایه می‌شناسد (۲) که در این زمینه می‌فرمایند: “عدل بالاترین گشایش در زندگی مردم است و هرکس عدل را بر خود سخت پندارد، جور برای او سخت‌تر خواهد بود”.(۳) اما، برای پاسخ‌گویی به این سؤال که در دیدگاه حضرت علی (ع)، نگرش مدیران به «مدیریت امور عمومی» چگونه باید باشد؟ با استفاده از سخنان ایشان در نهج البلاغه اصول کلی حاکم بر نگرش مدیران و وظایف کلی آنان در اصول بیست و یک گانه زیر باید مدنظر قرار گیرد: ۱. امانت بودن مسؤولیت و مدیریت (۴)؛ ۲. توجه ویژه به تعالی فردی و سازمانی؛ ۳. نگرش اخلاقی به مدیریت (۵)؛ ۴. سلسله مراتب و مشارکت در مسؤولیت‌ها؛ ۵. مسؤولیت فرصتی اخلاقی و معنوی؛