بخش دوم

کمال شاهی پژوهشگر وکارشناس اقتصادی درحوزه مناطق آزاد که در این جلسه تخصصی حضور پر رنگی داشت با این مطلب که :
دراقتصاد اعداد وارقام تعیین کننده اند نه اشعار

گفت تحولات اقتصادی دهه های اخیر نشان داده که تجارت جهانی محرک توسعه می باشد وابزار مناطق آزاد یکی از مهمترین راههای بسط تجارت خارجی است.
جنگ ارزی ؛ تعیین ارزش پول ملی ؛ سرریز پول نفت ؛ بیکاری متوازن ؛ توازن تراز پرداخت ها؛ تفکرات اقتصاد سیاسی وپیش بینی مسایل بازدارنده همچون تحریم ناجوانمردانه ما را وادار می سازد تا از ابزار مناطق آزاد بعنوان یک آلترناتیو موثر بهره برداری کنیم.
تاسیس آف شور بانک ؛ بیمه های خارجی و…عواملی هستند که با شریک کردن جهان درضرر و زیان ناشی از تحریم ها پیش دستی نماییم.
ایشان با اشاره به این موضوع که واکاوی دلایل عدم توفیق درجذب سرمایه گذاری خارجی درمنطقه آزاد اروند است، هر چند درحد مطلوب می باشد گفت:
علی ایحال انتخاب شیوه های نوین بازاریابی وجذب سرمایه گذاری ؛تعیین الگوی صحیح هدایت سرمایه گذاران وبررسی دلایل انصراف سرمایه گذاران درطی فرایند سرمایه گذاری کلید واژه حل مشکلات این حوزه می باشد
یادمان باشد که دراقتصاد اعدادوارقام تعیین کننده موفقیتند نه اشعار
وی با اشاره به پیشرفت خیره کننده کشورهایی در دنیا وهمجواری ما درشرایط نوین جهانی گفت: مرزبندی ها وبلوک بندی های گذشته مفهوم خود را ازدست داده وجریان سیال وشناور سرمایه که به تعبیری گوی جیوه ای غلطانیست گر چه هنوز متکی به جنبه های سود آوری وانگیزه های اقتصادی است اما هرروز روند پرشتاب تری به خود می گیرد.
ماچه کنیم؟ آیا چشم خود را بر تحولات بسته ووتجربیات دیگر کشورها ومناطق آزاد را نادیده بگیریم ؟ آیا راه های رفته را دوباره طی کنیم؟
علم اقتصاد وتحقیقات اقتصادی برجنبه های مختلف سود آوری ومزیت آفرینی جذب سرمایه خارجی اصولی ودقیق بازهم تاکید میکنم اصولی ودقیق صحه می گذارد.
شاهی باتوجه به مدیریت جامع جهت جذب سرمایه گذار واقع در سازمان منطقه آزاد اروند که یکی از نقاط پرحاذبه برای حرکت سرمایه به سمت کشورمان است اظهار داشت:
اصلاح وبکارگیری اقداماتی نظیر آنچه به ترتیب اعلام مینمایم سبب میشود که منطقه آزاد اروند آبادانی ورونق را بیش از پیش به مردمان دیارمان ارزانی بخشد.
سرمایه گذاری خارجی تاثیرات غیر قابل انکاری براقتصاد وشکوفایی علم وتکنولوژی در کنار ایجاد زیر ساخت های توسعه وموقعیت های شغلی درکشور میزبان یا جذب کننده سرمایه دارد.که منطقه آزاد اروند یکی از جذاب ترین مکان های جذب سرمایه است و به شش راهکار اساسی اشاره کرد

?…الزامات اجرایی وسیاست گذاری

?…جهت گیری صحیح استراتژیک

?… تعهد به اقتصاد آزاد

?…شفافیت قوانین ومقررات مناطق آزاد
?…اجرای ساز وکارهای مالی مناسب

?… تاسیسات زیربنایی وخدمات مناسب

که به تفصیل وذکر مصادیق به بیان آن پرداخت

دکتر مومنی دستیار استاندار خوزستان و رئیس دانشگاه مهر اروند آبادان
در صحبت های خود به چندین مورد از موضوع مشکلات ساختاری درون سازمانی منطقه آزاد
اشاره کرد و گفت:
ساختاری در نگرش ملی به موضوع مناطق آزاد است که تا امروز همچنان بر مدار مداخله سیاستهای ملی در مناطق آزاد می چرخد . در واقع مناطق آزاد صرفا از نقطه نظر سیاسی باید تابع سرزمین اصلی باشد اما سیاست زدگی ابعاد هشت گانه توسعه موجب شده است که کلیه حوزه های قابل رشد، تحت تاثیر سیاست قرار گیرد، بر همین اساس هر سرمایه گذاری که بخواهد در منطقه آزاد فعالیت کند تحت تاثیر مسائل سیاسی فعالیتش ارزش گذاری شده و در محاق می ماند.

باتوجه به این امر سرمایه گذاران به دلیل عدم امنیت در سرمایه گذاری در همان ابتدا عطای آن را به لقایش می بخشند.
وی در بخش جذب سرمایه گذاری داخلی هم به این مورد اشاره ای کردند که موانع تقریبا مشابهی وجود دارد و همه فعالیتهای سرمایه گذاران ایرانی تحت الشعاع مسائل سیاسی است
و موضوع دیگری که می توان از آن اشاره کرد موانع سرمایه گذاری نام برد مساله نگرش عمومی به این موضوع است . افکار عمومی به دلیل عدم اطلاع و اشراف بر مسائل حاکم بر مناطق آزاد و چگونگی بهره برداری از این امکان و همچنین تاثیری که بر اقتصاد منطقه دارد بعضا تحت تاثیر مسائل احساسی در مقابل ورود اتباع بیگانه مقاومت کرده و مشکلاتی را به وجود می آورنداین در حالیست که گردش مالی ناشی از سرمایه گذاری خارجی ها و گردشگران یکی از عوامل اساسی در تغییر اقتصاد منطقه است .
مومنی با توجه به موارد اشاره شده و مطالبی که توسط اساتید گرامی در این جلسه تخصصی طرح شده گفت می توان با اتخاذ تدابیری برداشت حداقلی را در مسیر ارتقای اقتصاد منطقه برداشت

و هفت راهکار کلیدی را مطرح کرد

?… منطقه آزاد اروند می بایست به شکل جدی ساختار درونی خود را اصلاح و آن را چابک نماید. ساختار چابک در راستای راهبردهای تعریف شده می تواند سازمان را به اهداف خود نزدیک تر کند

?… سازمان باید از روش های مختلف، سطح مشارکت عمومی در اجرای برنامه های خود را بالا ببرد به عنوان مثال در حوزه زیر ساخت ها اماکن بوم گردی را گسترش دهد و ایجاد آن را تسهیل کند یا نسبت به ایجاد هتل ها ، مراکز خرید و مبادله کالا ،صنایع کوچک تبدیلی،توسعه صنایع کوچک به ویژه صنایع پایین دست نفت و گاز و پتروشیمی از طریق سرمایه گذاری داخلی با ایجاد مشوق های لازم اقدام کند . اینکه می گوییم مشوق تصور نشود که معافیت مالیاتی مناطق آزاد و یا مسائلی از این دست کارساز است . ایجاد محدوده های تجاری خاص با توسعه و فراهم نمودن زیر ساخت های اولیه مانند تسطیح، آب و برق و تلفن ، تضمین سرمایه گذاری،وام های کم بهره ، بازاریابی عمومی،برگزاری جشنواره های خرید و فروش با تسهیلات کم نظیر ، ایجاد پنجره واحد خدمات مدیریتی،برون سپاری امور ، توجه ویژه به استارتاپ ها ، توسعه کسب و کارهای الکترونیکی ، ایجاد کلوپ های الکترونیکی شبانه ، توسعه غذاهای خیابانی و مواردی نظیر این کارسازتر خواهد بود.

?… اینکه منطقه آزاد باید چشم‌انداز مشخصی را در چند عنوان تعیین و با تبلیغات گسترده محیطی و شیوه های ناظر بر هنجار سازی، آنرا در جامعه و مسئولان خود نهادینه کند . برای آزمون این مطلب شما اگر در خود منطقه آزاد و نه حتی مردم، از چشم انداز و ماموریت های اساسی سازمان بپرسید تقریبا پاسخ شفافی دریافت نخواهید کرد . ذینفعان داخلی و خارجی سازمان زمانی با شما همراهی و مشارکت خواهند کرد که اهداف ،سیاستها،راهبردها و ماموریت های سازمان را بشناسند و آن را در راستای منافع خود بدانند در غیر اینصورت مقاومت می کنند .

?…. سازمان باید با کمک اهل رسانه نسبت به جلب همراهی و مشارکت مردمی اقدام کند.

?…همچنانکت دوستان گفتند سازمان می بایست با کوچک سازی خود و تشکیل تیم های تخصصی راهکارهای جدیدی را برای توسعه سرمایه گذاری داخلی و خارجی با وجود محدودیت های سیاسی پیدا کرده و محدودیت ها را به فرصت تبدیل کند .
?… سازمان باید کلیه زیر ساخت های لازم را برای الکترونیکی کردن و شفاف سازی اقدامات خود و دستگاههای مرتبط آماده کرده تا سطح اعتماد عمومی را بالا ببرد . اقدامات عجولانه و غیر راهبردی موجب کاهش اعتماد عمومی به اقدامات سازمان می شود . نمونه بارز آن کارت شهروندی است که به اهداف تعریف شده تا کنون نرسیده است .
?… سازمان باید نسبت به یکارچه سازی مدیریت منطقه اقدام کند و در جاهایی که امکان آن را ندارد از طریق مدیریت محیط تعاملی آن را انجام دهد

همه مواردی که گفته شد نیازمند نیروهای بالنده و کاربلد در سازمان است و مهمترین اقدام سازمان قبل از همه اقدامات فوق آموزش پرسنل و مدیران است . عمده مدیرانی که مدیر شده اند ، فارغ از تخصص خود مهارتهای مدیریت راآموزش ندیده و به اشتباه تصور می کنند که مهارتهای مدیریت یک امر ذاتی است و شخص باید ذاتا مدیر باشد . این افراد قطعا نیازمند آموزش هستند و باور بفرمائید بسیاری از پیچیدگی های و رسمیت های درون سازمانی در منطقه آزاد ناشی از ضعف مهارتهای مدیریت و عدم نگاه راهبردی برخی مدیران و کارشناسان آن است . البته نباید از وجود کارشناسان و مدیران خبره سازمان نیز غافل ماند که تعدادشان قابل توجه است اما از ظرفیت آنها هم‌بخوبی استفاده نمی شود .
این امر هم از طریق جلب مشارکت دانشگاهها امکان پذیر است و هم از طریق مدیریت و انتقال دانش سازمانی نزد مدیران و کارشناسان خبره خود سازمان ؛ که بسیار حائز اهمیت می باشد.
وی در آخر ضمن تقدیر و تشکر از کلیه مدیران منطقه آزاد اروند توصیه ای هم داشت : سازمان کل اداره آموزش را چه درون سازمانی و چه برون سازمانی در یک جا متمرکز کرده و با ماموریت توانمند سازی پرسنل و مردم از آن به شکل جدی حمایت کند .
تا چه پیش آید و چه در نظر افتد .

سیدمصطفی موسوی نائب رئیس اول اتاق بازرگانی خرمشهر
و نائب رئیس کمیسیون توسعه اتاق صادرات ایران

گفت :رشد و توسعه اقتصادی بدون حصول سرمایه گذاری مناسب در زمینه های مختلف امکان پذیر نیست و جذب صحیح و اصولی سرمایه ها از درون و خارج از هر کشور اهرمی مهم در سرعت بخشی به این رشد است . در شرایط رکود اقتصادی یک کشور جذب بهینه و فزاینده سرمایه های خارجی اثری مهم بر عبور از دوران بحران اقتصادی خواهد داشت.
کشور ما به شکل عام و منطقه آزاد اروند به شکلی خاص تر نیز از این قاعده مستثنی نیستند. وجود فرصت های متعدد سرمایه گذاری در بخش های مختلف این منطقه بستر لازم را جهت ورود سرمایه گذاران خارجی فراهم آورده است.
وجود راه های ترانزیتی متنوع در هر منطقه امکان جذب سرمایه های مختلف در فعالیت های تجاری، صنعتی و گردشگی را بوجود می آورد . موقعیتی که منطقه آزاد اروند به شکل تام و شمول محور از ان برخوردار است . راه های ریلی، دریائی هوائی و زمینی چهار مسیر مواصلاتی اروند بوده که دامنه ی وسیعی از سرمایه گذاری را همچنان فراروی سرمایه گذاران خارجی باز گذاشته است . امکان توسعه صنایع با توجه امتیازات خاص منطقه آزاد، ورود گردشگران بدون نیاز به روادید و وجود بندرگاه های مهم و وسیع کشور در این منطقه همگی ابزاری در جهت تقویت انگیزه سرمایه گذاران خارجی در ورود به منطقه و حصول درآمد از ان را در دسترس قرار گذاشته است.
آنچنان که گفته شد وجود شهرک های صنعتی وسیع و مجهز توان لازم را برای توسعه صنایع کوچک، کتوسط و عظیم در بستر منطقه آزاد اروند فراهم نموده است که این امکان بی شک میتواند زمینه حضور فعالان اقتصادی را از دیگر نقاط فراهم اورد .
و از این حساب مجمل و مفصل در اخر باید به بحث گردگشری منطقه و ورود گردشگران خارجی بدون نیاز به روادید اشاره کرد . امری که در ۶ ماه نخست سال جاری به سرعت در حال گسترش و توسعه است. نیاز شهروندان عراقی به امکانات، ابزار و افراد متخصص در علم پزشکی، میل ورود این دسته از گردشگران به منطقه آزاد اروند را به شدت افزایش داده و گردشگری سلامت را در صدر درخواست های گردشگران قرار داده است . از سوی دیگر نیز عدم وجود امکانات رفاهی مناسب و امنیت کافی میل به حضور گردشگران عراقی در ایران را بوجود آورده است. از این رو و با وجود پتانسیل و ظرفیت های متعدد گردشگری منطقه جذا سرمایه گذار در این عرصه یه هیچ وجه سخت به نظر نمی آید .
اما در این رابطه باید اذعان داشت که نواقص و برخی موانع از توسعه سرمایه گذاریی خارجی در این منطقه ممانعت به وجود اورده است.
– تدوین منشور مناسب با تدوین مقررات لازم و تسهیلات خاص در منطقه جهت جذب سرمایه گذار و گردشگر ضروری است . جای خالی این منشور به منظور قانونمند نمودن و مدیریت صحیح سرمایه ها و ورود گردشگران به شدت مشاهده میگردد . تدوین این منشور و الزام کلیه بنگاه ها و کارگزاران گردشگری در منطقه قدم نخست در این مسیذ است.
– کنترل لازم بر بخش های مختلف دخیل در جذب سرمایه گذاران نیز امری مغفول مانده در منطقه آزاد اروند است. رفع سنگ اندازی ها و موانع موجود در مسیر توسعه سرمایه گذاری در کنار تسهیل و اعطای امتیازات خاص به آنان مورد نیاز توسعه سرمایه گذاری منطقه است.
– ساماندهی راهنمایان گردشگری در مرز با وارد نمودن شرکت های خدمات گردشگری منطقه همچنان بهشکل درست انجام نمی گیرد ، به شکلی که روزانه شاهد ان هستیم که بخش عظیمی از گردشگران بدون نظارت کافی توسط افراد غیر متخصص به بخش های غیر کارشناسانه منطقه اعزام و علاوه بر وجود مشکلات امنیتی برای ایشان سبب هدر رفت درامد حاصل از ورود گردشگران می شوند.
– اختصاص اراضی کافی برای صنایع تازه تاسیس با اعطای تسهیلات و امتیازات خاص در امر ورود مواد اولیه، ترانزیت کالاها، در اختیار داشتن منابع و انرژی و معافیت های عوارض و مالیات امکان جذب سرمایه ها را افزایش میدهد.
و ….
و این موارد تنها بخش کوچکی از اقدامات لازم در زمینه توسعه سرمایه گذاری منطقه است که به طور مختصر به ان اشاره شد شاید فتح بابی برای مطالعه بیشتر بر جذب سرمایه گذار در منطقه آزاد اروند باشد . اتاق بازرگانی خرمشهر آمادگی دارد تمام توان و اطلاعات خویش را در زمینه توسعه سرمایه گذاری منطقه به شکل مشروح در اختیار دستگاه ها و فعالان اقتصادی این امر قرار دهد.